خواص آبغوره در طب اسلامی چیست؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت که آبغوره از جمله چاشنی هایی است که جایگاه ویژه ای در طب سنتی و اسلامی دارد. کمک به هضم غذا، کاهش قند، چربی و فشار خون، مهم ترین فواید مصرف آبغوره از دیدگاه طب اسلامی به شمار می روند. شایان ذکر است که آبغوره نسبت به محصولات مشابهی مثل آبلیمو به مراتب قند کمتری دارد و دیابتی ها با خیال راحت می توانند، آن را مصرف کنند.
طبع آبغوره در طب اسلامی
آبغوره، چاشنی ترش و فوق العاده خوشمزه ای است که از میوه غوره به دست می آید. لازم به توضیح است که غوره در واقع همان انگور نرسیده است که رنگی سبز و طعمی ترش دارد. از نظر طب اسلامی، آبغوره، دارای طبع سرد و خشک می باشد؛ به همین علت مصرف آن به افرادی که از سردی مزاج رنج می برند، توصیه نمی شود؛ همچنین کسانی که با مشکلات عصبی و ضعف اعصاب مواجه هستند، بهتر است، زیاد از آبغوره استفاده نکنند.
در ادامه توضیحات بالا باید اضافه کرد که از دیدگاه طب اسلامی و سنتی، آبغوره، مسهل بسیار خوبی برای بسیاری از غذاها به شمار می رود؛ زیرا همان طور که گفتیم، طبع آن سرد و خشک است؛ علاوه بر این آبغوره، منبع غنی ویتامین ها به خصوص ویتامین سی به شمار می رود و خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی دارد. به بیان طب سنتی، آبغوره دارای خاصیت ضد عفونی کنندگی بالایی می باشد و همین ویژگی باعث می شود که از بروز بیماری های زیادی پیشگیری کند.
ضد عفونی کردن دستگاه گوارش و مقابله با التهاب روده از جمله خواص آبغوره می باشد که در طب اسلامی به آن پرداخته شده است؛ همچنین آبغوره، موجب تقویت کبد شده، از ابتلا به کبد چرب پیشگیری می کند. در واقع ارزش غذایی و خواص آبغوره به حدی است که طبع سرد آن چندان به چشم نمی آید؛ البته میزان سردی این چاشنی در حد متعادل است و اغلب افراد با خیال راحت آن را به انواع غذا و سالاد اضافه می کنند.
لازم به ذکر است که از منظر طب اسلامی، آبغوره طبع سرد و خشکی داشته و ضد التهاب است؛ به نحوی که قرقره کردن آن به منظور تسکین درد و التهاب گلو توصیه می شود. ناگفته نماند که مصرف آبغوره برای لثه و همچنین مخاط دهان فواید زیادی دارد. در طب اسلامی، آبغوره را داروی تسکین دهنده خونریزی لثه و التهاب اجزای دهان دانسته اند. در واقع مصرف آبغوره باعث تقویت لثه ها می شود.
آبغوره طب سنتی
همان گونه که می دانیم و در قسمت های قبل نیز تا حدودی گفته شد، آبغوره از جمله داروهای طبیعی است که طب سنتی مصرف آنها را توصیه کرده است. یکی از مهم ترین خواص آبغوره از منظر طب سنتی، تنظیم قند خون می باشد. در واقع مصرف آبغوره نه تنها از ابتلا به دیابت جلوگیری می کند، بلکه به کاهش قند خون بیماران نیز کمک شایانی می نماید؛ علاوه بر این مصرف آبغوره، کلسترول بد خون را کاهش می دهد.
در ادامه آنچه تا بدین جا درباره خواص آبغوره در طب سنتی بیان شد، باید اضافه کرد که آبغوره به هضم غذا کمک کرده، از سوء هاضمه و مشکلات گوارشی ناشی از آن جلوگیری می کند. به طور کلی آبغوره، دستگاه گوارش را ضد عفونی نموده و حتی کرم های معده و روده را از بین می برد.
آبغوره از جمله مواد غذایی است که مصرف آن از بیماری هایی خطرناکی مثل سرطان پیشگیری می نماید؛ علاوه بر اینها طب سنتی، مصرف آبغوره را به کسانی که از چاقی و اضافه وزن رنج می برند، توصیه می کند؛ چرا که استفاده از این چاشنی ترش و خوشمزه به افزایش سوخت و ساز بدن و چربی سوزی کمک می کند.
شایان ذکر است که بر اساس طب سنتی، استفاده از آبغوره برای درمان بیماری های ریوی مثل سل مفید است، همچنین باعث تسکین تب می شود. به عنوان توضیح بیشتر باید اضافه کرد که مصرف آبغوره موجب کاهش دمای بدن می گردد؛ به همین علت تب ناشی از اختلالات ریوی را تسکین می دهد.
یکی از مهم ترین دلایل توصیه مصرف آبغوره در طب سنتی این است که آبغوره سرشار از پتاسیم می باشد. این ویژگی باعث می شود که آبغوره به عنوان یک داروی طبیعی برای فشار خون بالا استفاده گردد؛ علاوه بر این پتاسیم و سایر مواد معدنی موجود در آبغوره باعث می شوند که این ماده خوراکی برای کاهش درد پا، کمر و کلیه دردهای ناشی از التهاب مفاصل و عضلات مفید باشد؛ همچنین آبغوره به کاهش دردهای روماتیسمی و درد ناشی از سیاتیک کمک می کند.
آبغوره چه طبعی دارد
یکی از اصول اساسی طب سنتی این است که هر ماده غذایی با طبع آن شناخته می شود؛ همچنین طب سنتی، هر فردی را دارای مزاج یا طبع خاصی می داند؛ از این رو هر کس باید با توجه به مزاج خود از مواد غذایی استفاده کند، تا بدن سالمی داشته باشد.
به طور کلی هر ماده خوراکی، دارای طبع گرم، سرد، تر یا خشک است؛ البته میزان گرمی، سردی، خشکی و تری هر ماده، متفاوت بوده و حتی برخی مواد غذایی، دارای طبع متعادل می باشند.
همان طور که در قسمت های پیشین این نوشتار اشاره شد، آبغوره، طبع سرد و خشک دارد؛ از این رو مصرف آن در کنار غذاهای گرم و تر توصیه می شود؛ به عنوان مثال درست کردن شرب آبغوره با عسل (که طبع گرمی دارد) فوق العاده است. این نوشیدنی طبع متعادلی داشته و همه افراد در تمام فصول سال می توانند از آن استفاده کنند.
با توجه به آنچه تا بدین جا در خصوص طبع آبغوره بیان شد، می توان گفت، افرادی که دارای مزاج سرد و خشک می باشند، باید در مصرف آبغوره احتیاط کنند؛ البته استفاده از این چاشنی در کنار خوراکی هایی که طبع گرم و تر دارند، مشکلی ایجاد نمی کند.
یکی از توصیه های طب سنتی این است که مواد غذایی سرد و گرم در کنار یکدیگر استفاده شوند؛ به همین دلیل توصیه می شود، در هنگام درست کردن سالاد با آبغوره از سبزیجاتی مثل پونه یا نعناع نیز استفاده کرد. شایان ذکر است که اضافه کردن آبغوره به خوراک هایی که دارای سیر یا پیاز می باشند، باعث متعادل شدن طبع غذا خواهد شد؛ چرا که سیر و پیاز طبع بسیار گرمی دارند.
ناگفته نماند که طبع سرد و خشک آبغوره باعث کاهش التهابات پوستی می شود؛ به همین علت آبغوره برای رفع جوش های غرور جوانی مفید است. گفته می شود که جوش های دوران بلوغ، ناشی از گرمی بیش از حد مزاج بدن می باشند؛ در نتیجه مصرف آبغوره، طبع بدن را متعادل نموده و جوش های پوستی را کاهش می دهد. ناگفته نماند که علاوه بر مصرف خوراکی آبغوره، این ماده را می توان به صورت مالیدنی بر روی پوست استفاده کرد؛ البته قبل از استفاده از این ماده بر روی پوست باید آن را با مقداری آب رقیق کرد.
آبغوره طبعش سرده یا گرم
در بخش های قبلی این نوشتار توضیحاتی در خصوص طبع آبغوره بیان شد. بر اساس این توضیحات می دانیم که آبغوره طبع سرد دارد؛ بنابراین افراد سرد مزاج باید آن را با احتیاط مصرف کنند؛ البته لازم است، مجدداً خاطر نشان شود که آبغوره، حاوی ویتامین ها و مواد مغذی فراوان است و خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی دارد؛ به همین علت توصیه می شود، آبغوره در کنار یک ماده غذایی با طبع گرم (به عنوان مثال انجیر) استفاده شود؛ تا مشکلی برای مزاج افراد پیش نیاید.
لازم به ذکر است که طبع سرد آبغوره باعث شده است که شربت آبغوره به عنوان یکی از نوشیدنی های محبوب فصل تابستان شناخته شود. این نوشیدنی از ترکیب آب و آبغوره با مقداری شکر به دست می آید و به رفع تشنگی زیاد، عطش و گرما زدگی کمک می کند.
همان گونه که می دانیم و در قسمت های پیشین نیز تا حدودی بیان شد، طب سنتی، مزاج های مختلفی را به افراد نسبت می دهد؛ به عنوان مثال به کسانی که سردی و تری در بدن آنها غالب است، بلغمی مزاج گفته می شود. نکته جالب توجه این است که آبغوره با وجود داشتن طبع سرد به رفع زیادی بلغم کمک می کند؛ زیرا آبغوره، طبع خشکی دارد؛ در حالی که بلغم، تر می باشد؛ در نتیجه آبغوره باعث از بین رفتن آن می شود. ناگفته نماند که غلبه بلغم بر بدن، موجب مشکلاتی مثل چاقی، کم کاری تیروئید و بیماری های مشابه خواهد شد.
علی رغم همه فواید آبغوره، مصرف بیش از حد آن ممکن است، مشکلاتی مثل یبوست را در پی داشته باشد؛ این عارضه به علت طبع سرد و خشک آبغوره اتفاق می افتد؛ البته به طور کلی هر ماده غذایی باید به میزان مناسب استفاده شود، تا برای بدن مفید باشد؛ آبغوره نیز از این قاعده مستثنی نیست.
آبغوره سودا
پیشینیان ما علت همه بیماری های انسان را به غلبه یکی از اخلاط چهار گانه بدن نسبت داده اند. این اخلاط، سودا، صفرا، دم و بلغم می باشند. سودا به معنای طبع سرد و خشک می باشد؛ در حالی که طبع صفراوی، گرم و خشک است، همچنین غلبه دم بر بدن به معنای گرمی و تری آن می باشد. از قسمت قبل نیز می دانیم که طبع بلغمی، سرد و تر است.
از آنچه در بالا بیان شد، می توان نتیجه گرفت که مصرف آبغوره برای سودا خوب نیست؛ زیرا آبغوره نیز دارای طبع سرد و خشک می باشد. به عنوان توضیح بیشتر باید اضافه کرد که به منظور پیشگیری از غلبه سودا بر بدن، می توان به عنوان مثال در هنگام اضافه کردن آبغوره به غذا، مقداری زنجبیل یا دارچین (بسته به نوع غذا) نیز استفاده کرد. این ادویه ها طبع گرم دارند و مصلح آبغوره به شمار می روند.
لازم به ذکر است که به طور کلی غلبه سودا بر بدن بر اثر سبک زندگی اشتباه و رژیم غذایی ناسالم ایجاد می شود و در صورتی که به موقع درمان نشود، موجب بروز بیماری های زیادی از جمله سرطان و مشکلات پوستی خواهد شد. به طور کلی ضعف بدن، درد مفاصل و اندام ها، سردرد، خارش پوست، لکه های پوستی و مشکلات عصبی از جمله نشانه های طبع سودایی می باشند.
هر چند که آبغوره خواص فراوانی دارد، اما در صورتی که یک فرد دچار مشکل غلبه سودا بر بدن (سردی و خشکی) باشد، نباید از آبغوره استفاده کند؛ مگر این که به مقدار بسیار کم و در کنار ادویه ها و چاشنی های گرم مصرف گردد؛ مثلاً اگر قصد داریم، آش یا سوپ را با آبغوره مزه دار کنیم، چند قطره از این چاشنی را به همراه زنجبیل به یک کاسه سوپ اضافه می کنیم.
آبغوره صفرابر
بر اساس توضیحات بیان شده در قسمت قبل می توان گفت که صفرا به معنای طبع گرم و خشک می باشد. با توجه به این که آبغوره، سرد و خشک است، از دیدگاه طب سنتی، ماده ای صفرابر به شمار می رود. ویژگی ضد صفرا بودن آبغوره باعث می شود که مصرف آن برای رفع زردی یا یرقان مفید باشد؛ همچنین استفاده صحیح و متعادل از آبغوره به تصفیه خون کمک می کند.
لازم به ذکر است که زردی رنگ پوست، همچنین زردی چشم و زبان، عطش و خشکی زبان، سوزش معده، کاهش اشتها، بی خوابی و عصبی شدن از جمله مهم ترین نشانه های غلبه طبع صفرا در بدن می باشند.
اضافه کردن آبغوره به سالاد یا غذا، همچنین مصرف شربت آبغوره به کاهش صفرا کمک کرده و عوارض ناشی از زیادی آن را درمان می کند؛ به خصوص مصرف سالاد سبزیجات با آبغوره در کنار غذا به افزایش اشتها کمک نموده از لاغری مفرط افراد صفراوی پیشگیری می کند، همچنین استفاده از نوشیدنی آبغوره به صورت روزانه توصیه می شود.
در ادامه پاراگراف بالا باید اضافه کرد که یکی از بهترین روش های درمان صفرا، استفاده منظم از آش یا سوپ حاوی غلات، حبوبات و سبزیجات به همراه آبغوره است. لازم به توضیح است که آش جو و غوره نه تنها صفرا را کاهش می دهد، بلکه سایر اخلاط بدن را نیز تنظیم می کند. توصیه می شود، به منظور اصلاح مزاج، افراد طی یک رژیم چهل روزه از آش، سوپ یا سایر خوراک های دارای آبغوره استفاده کنند.
در پایان لازم است، خاطر نشان شود که به طور کلی مصرف آبغوره برای مزاج های مختلف مفید است؛ به عبارت دیگر هر کدام از طبع های دم، بلغم و صفرا می توانند، از آبغوره در رژیم غذایی خود استفاده کنند؛ البته همان طور که در قسمت قبل توضیح داده شد، فقط افراد دارای طبع سودا، منع مصرف آبغوره داشته و در استفاده از این چاشنی باید بسیار احتیاط کنند.
